In het gebied bij de Geul en de zijbeken zoals de Gulp, de Eyserbeek en de Selzerbeek zijn er regelmatig problemen bij hevige regen. De gemeenten Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Maastricht, Meerssen, Simpelveld, Vaals, Valkenburg aan de Geul en Voerendaal, Provincie Limburg en Waterschap Limburg werken samen om de wateroverlast in dit gebied te verminderen. In november 2024 is een verkenning gestart naar welke maatregelen hiervoor nodig zijn.
In het hele gebied zijn meerdere (ingrijpende) maatregelen nodig om die samen moeten zorgen voor minder wateroverlast. De verkenning kijkt naar welke maatregelen mogelijk en wenselijk zijn. We bekijken ook of het oplossen van een probleem op de ene plek niet zorgt voor nieuwe problemen op een andere plek. Soms zijn maatregelen nodig op plekken waar nu geen problemen zijn, om andere gebieden beter te beschermen. Het vinden van de ideale mix met maatregelen is een ingewikkeld puzzel.
De verkenning volgen? Meld je aan voor de nieuwsbrief stroomgebied Geul.
De Geul ontspringt in België en stroomt bij het plaatsje Cottessen ons land binnen. De 60 kilometer lange beek slingert door het Zuid-Limburgse landschap en voegt zich samen met zijbeken zoals de Gulp, de Eyserbeek en de Selzerbeek. Bij Bunde mondt de Geul uit in de Maas.
De verkenning gaat over het hele gebied van waaruit water afstroomt naar de Geul en de zijbeken. Van de bron in België tot de monding in de Maas. Dit is een gebied van circa 340 vierkante kilometer. Er zijn meerdere maatregelen nodig op verschillende plekken om het risico op wateroverlast en overstromingen voor het hele gebied te verminderen.
Je kunt op verschillende momenten en op verschillende manieren tijdens de verkenning meedenken. Op 26 november 2024 was een eerste informatieavond in Valkenburg. Van 20 november 2024 tot en met 2 januari 2025 kon iedereen reageren op de Kennisgeving Voornemen en Participatie. In februari 2025 waren er werkateliers op verschillende locaties in het gebied. Tot en met 31 maart kun je via een online peiling laten weten wat jij belangrijk vindt voor de keuzes die gemaakt moeten worden.
Tijdens de verkenning stellen we verschillende varianten samen. Vervolgens worden deze varianten gevuld, ieder met een andere combinatie van maatregelen. Daarna gaan we de varianten vergelijken. We kijken hoeveel ze bijdragen aan de waterveiligheid, wat ze kosten en hoe ze in de omgeving passen. Uiteindelijk kiezen de overheden samen de voorkeursvariant. Dit zal ongeveer in november 2027 zijn. De maatregelen in deze voorkeursvariant worden vervolgens verder uitgewerkt en uitgevoerd. In onderstaande afbeelding zie je welke stappen doorlopen worden.
We onderzoeken verschillende maatregelen om water vast te houden, op te slaan en af te voeren. In het hele gebied zullen veel maatregelen nodig zijn die samen moeten zorgen voor minder wateroverlast. Onderstaand kun je meer lezen over de onderzoeken die al opgestart zijn. Ook werkt Waterschap Limburg aan lokale knelpunten die wateroverlast veroorzaken. Deze projecten worden uiteindelijk meegenomen in het totaalplan voor het gebied.
We stellen verschillende varianten samen, elk met een andere mix van maatregelen. Hoeveel en welke varianten dat zijn, is nog niet bekend. Dat gaan we samen met de omgeving en de betrokken overheden bepalen. Vervolgens wegen we af wat deze verschillende varianten doen voor de waterveiligheid, wat ze kosten en hoe ze in de omgeving passen.
Uiteindelijk kiezen de betrokken overheden samen welke variant uitgevoerd gaat worden (de voorkeursvariant). Dit besluit wordt ongeveer in november 2027 genomen. Ook worden dan afspraken gemaakt over de uitvoering: wie doet wat, wanneer en hoe vindt de financiering plaats. Daarna gaan verschillende partijen de plannen per deelgebied verder uitwerken en uitvoeren.
Het Geulmondinggebied bij Bunde is zwaar getroffen tijdens de overstromingen in juli 2021. Een van de oorzaken daarvan was de beperkte afvoer van Geulwater onder het Julianakanaal door. Onderzoek moet inzicht geven welke maatregelen effectief en haalbaar zijn om dit probleem op te lossen.
We onderzoeken hoe waterberging in de dalvlaktes van de Geul tussen Valkenburg en Gulpen optimaal kan worden benut. Hierbij wordt gekeken naar het effect van lage en/of hogere dwarsdammen in het Geuldal, om een overschot aan afvoer van de Geul te bergen op de dalvlaktes.
Voor het hele stroomgebied, inclusief het Belgische deel, brengen we in beeld hoe en waar natuurlijke maatregelen kunnen bijdragen aan het verminderen van wateroverlast. Voorbeelden van natuurlijke maatregelen zijn: aanleg van bossen, het herstellen van graften (een knik of terras op een helling met struiken), het graven van swales (contourgreppels) en kleine waterbuffers, het aanleggen van dammetjes in droge dalen en bergingsgebieden in de zijdalen van de Geul.
Het zijn maatregelen die gebruik maken van natuurlijke materialen en die de groeikracht van de natuur benutten. We tekenen alle mogelijkheden in op kansenkaarten en berekenen hoeveel water ze vasthouden. Effectieve en haalbare maatregelen gebruiken we voor het samenstellen van pakketten met maatregelen (varianten) voor het hele stroomgebied.
Dit onderzoek is in maart 2025 gestart.
De verkenning is een samenwerking van de overheden in het gebied. Dit zijn de Provincie Limburg, Waterschap Limburg en de gemeenten Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Maastricht, Meerssen, Simpelveld, Vaals, Valkenburg aan de Geul en Voerendaal. Vanuit de betrokken overheden is een bestuurlijk regieteam gevormd dat zorgt voor de aansturing. Ook Belgische overheden zijn betrokken bij de verkenning, omdat de bron van de Geul in België ligt. Het programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL) regisseert het verkenningsproces.
